Արթուր Սաֆարյան. ՀՅԴ-ն ինչես որ կա (փաստաթուղթ)

«...1994թ. դեկտեմբերին բացահայտված ՀՅԴ ապահովական խորհրդի կազմում ստեղծված «Դրո» կառույցի մասին (քրեական գործ թիվ 62200395):

«Դրոն» 1992թ. սկսած հետապնդել եւ հավաքագրել է մարդկանց, մեթոդական ծրագրերով պարբերաբար մարզումներ անցկացնելու միջոցով պատրաստել է կադրեր, նրանց շնորհել կոչումներ, ունեցել է գաղտնագրված բազաներ՝ գաղտնի հավաքատեղիներ, տարբեր տեսակի հրազեն, փոխադրության, հաղորդակցության եւ կապի բազմազան միջոցներ: «Դրոյի» անդամներն ունեցել են ծածկանուններ, կրել գաղտնաթվեր, կեղծ անձնագրեր եւ այլ փաստաթղթեր:

Քր. գործի իրեղեն ապացույցների մեջ (հատոր 15 գ.թ. 123-129) առկա է նաեւ, գործով մահապատժի դատապարտված Արսեն Արծրունու կազմած. «Տնտեսական բաժնի զեկույցը», որը կազմված է եղել 15.10.1993թ.-ին:

Դատարանն ապացուցված է համարել, որ Արսեն Արծրունին, մասնավորապես, իր տնտեսական զեկույցը (կոդավորված) պատրաստել է ՀՅԴ Լիբանանի կենտրոնական կոմիտեի համար: Ուշագրավ է հիշել դրանից մի քանի հատված.

«Վոդկա»-ները ստացանք, բայց մեծ մասը կեղծ դուրս եկավ, մի մասն էլ Յուրա Սարգսյանի*1 միջոցով ՊԱԿ-ին ծախեցինք»:

«Յուրային ծանոթացրին ընկ. Հրայր Կարապետյանն*2 ու Հրանտ Մարգարյանը*3 1992թ. ապրիլին: Յուրան մինչ այդ կարեւոր տեղեկություններ տված էր մեզի, այժմ ՊԱԿ-են դուրս գալու միտք ունե եւ կառաջարկե, որ փոխանակ դրամի դիմաց համագործակցելու՝ միասին գործ մը ընենք. որ ժամանակի ընթացքին մեր բաղձանքով ու իր առաջարկով, պիտի վերածվեր hետախուզական կառույցի մը»:

«Յուրան կեղծ դրանֆուժ*4 մըն էր, որուն կարթը շատ լավ զարդարված էր: Միջնորդված էր Հրայր Կարապետյանի նման ընկերոջ մը կողմե, որուն վրա այն ժամանակ ամբողջական վստահություն կտիրեր: Վստահելով հանդերձ ընկերոջ դաշնակցականության վրա, պետք է նկատի ունենալ, որ այդ շրջանին կենտրոնական կոմիտեի մեջ «լավ կապեր» ունենալը ուղղակիորեն կուժեղացներ կապը «տիրոջ» խոսքը»: ԿԿ-ի մի քանի անդամներ կառչած կմնային իրենց «աղբյուրներուն» ու որեւէ կասկած նրանց մասին չէր թույլատրեր: Այս հոգեբանական վիճակը արգելք էր հետախուզականին կողմե ոչ թե հարցի ղեկավարման, այլ մինչեւ իսկ երբեմն «աղբյուրի» անձի ճշգրիտ գիտության եւ ստուգմանն ու կհանդիսանար կեղծ դրանֆուժներու հայտնաբերման դեմ»:

«Վաճառված էր կարեւոր տեղեկություն մը, որ հետագային դուրս եկավ ոչ բացարձակ իրականություն: Արդյո՞ք ՊԱԿ-ի նման հսկա կառույցի մը համար դյուրին պիտի չըլլար Յուրային բացազերծելը ու պատժելը»:

«Ընկ. Հրայրի*5 արտաքսումեն ետք ինքն էր Մարիուսի*6 դիրքորոշման մասին զեկուցողը ու երբ իրեն հարցուցած են, դուն, որ մեր տեղը ըլլայիր ինչ կընեիր, պատասխանած է՝ կխփեի: Արդյոք այս խոսքերը ձայնագրված չէ՞»:

«Յուրան կառաջարկեր մեր կազմակերպության համար հետախուզական կառույց ստեղծել: Իրեն համար մեր կողմե այդպիսի կառույցի մը պահանջքի գոյությունն իսկ բավարար էր: Ոչ մեկ վայրկյան գոնե ես չէի կըրնար երեւակայել, որ մեր լավագույն տղեքը իր կողմե կարող են ղեկավարվել»:

Հաստատված է, որ Յուրա Սարգսյանը Հրայր Կարապետյանի ու Հրանտ Մարգարյանի միջոցով հայտնվել է ՀՅԴ բարձր օղակներում: Հենց նրա առաջարկությամբ է ստեղծվել «Դրոն», որի առնչությամբ դատական կարգով հաստատվել է Բեյրութ-Երեւան-Մոսկվա երթուղով 5 կիլոգամ հերոյին տեսակի թմրամիջոցի փոխադրումը, Ներսիսյան ամուսինների («Քերոբ» գործողություն) ու «Դրոյի» պատժիչ խմբի ղեկավարը Գագիկ Սահակյանի («Թոփ-1» գործողություն) սպանությունները (ի դեպ, 1991թ. պատժիչ խմբի ղեկավար Գ.Սահակյանը ծեծի միջոցով պատժի է ենթարկել Ն.Հունանյանին՝ սկաուտներին պատկանող համակարգիչները գողանալու համար):

Արսեն Արծրունին բացորոշ հայտնում է, որ «Դրո» կառույցը ստեղծել է ՊԱԿ-ը՝ իր կադրային սպա Սարգսյանի միջոցով: Անհեթեթ կլինի հավատալ, թե Սարգսյանը գործել է ինքնագլուխ, կամ ՊԱԿ-ը անփութության պատճառով չի բացահայտել նրա գործունեությունը: Նման մի «անփութության» պատճառով ՊԱԿ-ի մի այլ գործակալ Ն.Հունանյանի զինված հրոսակախումբը 1999թ. անարգել մտավ Ազգային ժողով եւ սպանեց ընտրություններում հաղթած ու կառավարություն ձեւավորած քաղաքական ուժի ղեկավարներին:

Եվս մեկ կարեւոր հիշեցում՝ «Դրո» գործով մահապատժի դատապարտված Արմեն Մնջոյանը 1997թ. բանտից գրել է. «...իր ծառայության փորձնական շրջանն ավարտած Գեղամ Մանուկյանը*7 ազգային հերոսի թիկնոցով դուրս ելավ ԱԱՆ-ի մեկուսարանից դեպի ազատություն: Ի՞նչ է սպասվում ՀՅԴ-ին այսօր: Նոր «Դրո՞», նոր «Նժդե՞հ», թե՞ մի արեւմտյան «Զեթ» կառույց, ցույց կտա մոտ ապագան»: Այս չարագույժ կանխատեսումն իրականացավ 2 տարի անց: Իսկ «Նժդեհ»-ը կամ «Զեթ»-ը գուցե Հունանյանի բանդայի ծածկանունն է անվտանգության մարմիններում, որին մենք պայմանականորեն անվանում ենք «հոկտեմբերի 27»:

Ինչեւէ, բերված փաստերը հիմք են տալիս ենթադրելու, որ Ղարաբաղյան շարժման հենց սկզբից ՊԱԿ-ը գործադրել է ՀՅԴ-ում ունեցած իր գործակալական ցանցը. հայտնի է այդ խողովակներից մեկը՝ Հ.Կարապետյանը, որի երաշխավորությամբ է կազմակերպության մեջ ներդրվել ՊԱԿ-ի կադրային սպա Յ.Սարգսյանը: Հիմքեր կան նաեւ ենթադրելու, որ հատուկ ծառայությունների ազդեցությունը տարածվել ոչ միայն ՀՅԴ հրապարակային քաղաքական գործունեության, այլեւ նրա ընդհատակյա ահաբեկչական գործողությունների ծրագրման ու իրականացման:

Ամփոփենք, փաստորեն Արսեն Արծրունու կազմած վերոնշյալ զեկույցից պարզ է դառնում, որ Հրայր Կարապետյանի երաշխավորությամբ ՀՅԴ թափանցած ՊԱԿ-ի կադրային սպա Յու.Սարգսյանի առաջարկությամբ է ՀՅԴ ապահովական խորհրդի կազմում ստեղծվել «Դրո» գաղտնի (հետախուզական) կառույցը: Իսկ Հրայր Կարապետյանի ՊԱԿ-ի գործակալ լինելու հանգամանքը ապացուցող փաստաթուղթը խոսուն փաստ է, առ այն, որ ՊԱԿ-ը ոչ թե´ ուղակի ՀՅԴ անդամի, այլ իր իսկ գործակալի միջնորդությամբ ու երաշխավորությամբ է իր կադրային աշխատակցին խծկել ՀՅԴ:

•  Յուրա Սարգսյան - նախկին ԽՍՀՄ ԿԳԲ-ի եւ Հայաստանի ՊԱԿ-ի կադրային սպա, 1995-ին հեռացվել է համակարգից:
•  Հրայր Կարապետյան - ՀՅԴ անդամ 1990-ից, ՀՅԴ ղեկավարներից,
•  Հրանտ Մարգարյան - ՀՅԴ ղեկավարներից, «Դրո» կառույցի պարագլուխներից, 1994-ի դեկտեմբերից մինչեւ 1998թ. փետրվարը գտնվել է բանտարկության մեջ, ապօրինի ազատ է արձակվել 98-ին տեղի ունեցած իշխանափոխության արդյունքում:
•  դրանֆուժ - Ներս թափանցած (խծկված) խլուրդ:
•  ընկ.Հրայր - Հրայր Մարուխյան, ՀՅԴ փաստական ղեկավարը, 1995 ին արտաքսվեց Հայաստանից: Մարուխյանի ղեկավարման ժամանակաընթացքում ԽՍՀՄ ՊԱԿ-ը իր գործակալների մի զգալի ցանց է ստեղծել ՀՅԴ-ի ներսում:
•  Մարիուս - Մարիուս Յուզբաշյան, ՀԽՍՀ ՊԱԿ-ի նախկին նախագահ, տիրապետել է ՀԽՍՀ ՊԱԿ-ի գործակալական ցանցերին, սպանվել է 1993թ.:
•  Գեղամ Մանուկյան, «ԴՐՈ» կառույցի արխիվների պատասխանատու, կոդ No.112, 1994-ի դեկտեմբերից մինչեւ 1998թ. փետրվարը գտնվել է բանտարկության մեջ:

Ի դեպ, 2000թ.-ին «Առավոտ» օրաթերթը ՀՀ ԱԱՆ-ից փորձել էր ճշտել, թե որքանով է իրականությանը համապատասխանում Հրայր Կարապետյանի մասին իրենց ձեռքն ընկած այդ ագենտուրային տեղեկանքը, որը պատրաստվում էին հրապարակել: Արդյունքում խմբագրության համակարգիչները, պետական գաղտնիքի տիրապետելու պատճառով հայտնվեցին ԱԱՆ-ում:

Հ.Գ. Մոտ օրերս հիմնավոր կներկայացնեմ թէ ինչու է ՀՅԴ-ն դուրս եկել ժողովրդի, արդարության, արդարադատության դեմ բռնելով մեղադրյալ քոչարյանի պոչը, միաժամանակ հայտարարելով իբրև իրենք չեն ուզում Փաշինյանը ձախողվի, դա այն դեպքում, որ չեն բացառում քոչարյանի հետ համագործակցությունը, ըստ Հրանտ Մարգարյանի:

Արթուր Սաֆարյան