Պատմության այս օրը. ապրիլի 5

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

• Բարոյականության միջազգային օրը (International Day of Conscience) *
• Դանդաղ արվեստի օրը (Slow Art Day) *
• Ապուրի միջազգային օրը (International Soup Day) *

Կրոնական և ժողովրդական

• Զրադաշտականություն - Դաենայի տոնը *
• Կաթոլիկություն - Զատկի երկուշաբթի (Easter Monday) *
• Կաթոլիկություն - Սուրբ Վինսենթ Ֆերերի տոնը (Feast Day of Vincent Ferrer) *
• Ուղղափառություն - Եգիպտոսի Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի հիշատակի օրը *
• Ուղղափառություն - Սուրբ Նիկոն եպիսկոպոսի և նրա 199 աշակերտների հիշատակի օրը *
• Սլավոնական - Նիկոնովյան օր *

Ազգային

• ԱՄՆ - Նեբրասկա նահանգի ազգային օրը (National Nebraska Day) *
• ԱՄՆ - Զինծառայությունից ազատվածների ազգային օրը (National Go for Broke Day) *
• ԱՄՆ - USB կրիչների ազգային օրը (National Flash Drive Day) *
• ԱՄՆ - Առաջին հաղորդակցման օրը (First Contact Day) *
• ԱՄՆ - Ճանապարհային քարտեզի ուսումնասիրության ազգային օրը (National Read a Road Map Day) *
• ԱՄՆ - Ոսկե աստղի արժանացածների ամուսինների օրը (Gold Star Spouses Day) *
• ԱՄՆ - Խատուտիկի ազգային օրը (National Dandelion Day) *
• ԱՄՆ - Կարամելի ազգային օրը (National Caramel Day) *
• ԱՄՆ - Խորը ափսեով պիցցայի ազգային օրը (National Deep Dish Pizza Day) *
• ԱՄՆ - Գլինթվեյնի ազգային օրը *
• ԱՄՆ - Չամիչով և քաղցրավենիքով բարի ազգային օրը (National Raisin and Spice Bar Day) *
• Թայվան - Ցին Մին՝ Մաքրության և պարզության տոն (Qingming Festival) *
• Իրան - Երիտասարդության օրը (Youth Day) *
• Հարավային Կորեա - Ծառատունկի օր (Sikmogil) *
• Հարավային Կորեա - Սառը խորտիկների տոնը (Hansik) *
• Հնդկաստան - Ջագջիվան Ռամի տարեդարձը (Babu Jagjivan Ram Jayanti) *
• Հոնգ Կոնգ - Ցին Մին՝ Մաքրության և պարզության տոն (Qingming Festival) *
• Ղազախստան - Միգրացիոն ոստիկանության օրը (Көші-қон полициясы күні) *
• Մակաո - Ցին Մին՝ Մաքրության և պարզության տոն (Qingming Festival) *
• Չինաստան - Ցին Մին՝ Մաքրության և պարզության տոն (Qingming Festival) *
• Պաղեստին - Երեխաների օրը (Children’s Day) *
• Ռուսաստան - Ռուս ազգի և ժողովրդի օրը *
• Ռուսաստան - Կատուների զրնգացող վզնոցների օրը *
• Ռուսաստան - Հալող ջրի տոն *

* Տոների մասին մանրամասն

---

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

1998 - Շահագործման հանձնվեց աշխարհի ամենաերկար կախովի կամուրջը` Ակասի Կայկիոն (երկարությունը 3911 մ):
1993 - Արցախյան ազատամարտի ժամանակ Հայկական զինված խմբավորումները դաժան մարտերից հետո, դուրս եկան Օմարի լեռնանցքի մոտ։

• Ադրբեջանական բանակը, մեծ կորուստներ տալով, անցավ Մռավի լեռնաշղթան՝ թողնելով Քելբաջարի շրջանը։ Հայերը գրավեցին Քելբաջարը Գանձակին միացնող խաչմերուկը:

1992 - Բոսնիա և Հերցեգովինան հայտարարեցին Հարավսլավիայի կազմից դուրս գալու մասին:
1986 - La Belle դիսկոտեկում (Արևմտյան Բեռլին) պայթյուն տեղի ունեցավ, որը կազմակերպել էր Լիբիայի ղեկավարությունը։

• Ռումբի հզոր պայթյունից տեղում զոհվեցին ԱՄՆ 2 զինվոր և մի թուրք աղջիկ, ավելի քան 250 մարդ վնասվածքներ ստացան։

1971 - «Ռոլինգ Սթոունզ» խումբն ստեղծեց սեփական ձայնագրման ստուդիան՝ Rolling Stone Records։
1970 - ԽՍՀՄ ղեկավարության որոշմամբ Ադոլֆ Հիտլերի և Եվա Բրաունի դիակները ապազմռսվեցին և ոչնչացվեցին Մելբուռնից 11 կմ հեռավորության վրա գտնվող դիակիզարանում։
1963 - «Լունա 4E» ավտոմատ կայանը (մեկնարկել էր թողնվել ապրիլի 2-ին Բոյկոնուրից) հաշվարկներից շեղվելու պատճառով անցավ Լուսնից 8500 կմ բարձրությամբ, կորավ տիեզերքում։

• Ավտոմատ կայանը նախատեսված էր Լուսնի վրա փափուկ վայրեք կատարելու համար։

1955 - Մեծ Բրի­տա­նի­ա­յի վար­չա­պետ Ու­ինս­թոն Չեր­չի­լը հրա­ժա­րա­կան տվեց:
1953 - Երևանում բացվել է Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանը:
1946 - Տասնմեկ ամսվա օկուպացիայից հետո սովետական զորքը հեռանում է դանիական Բորնհոլմ կղզուց։
1945 - Վրացիների ապստամբության սկիզբը հոլանդական Թեսել կղզում։
1942 - ԱՄՆ-ում առաջին անգամ անգլերեն լույս տեսավ Անտուան դը Սենտ Էքզյուպերիի «Փոքրիկ իշխանը», որ գրվել էր 1942 թ.։
1933 - Հա­ա­գա­յի մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րա­նը ճա­նա­չեց Գրեն­լան­դի­ա­յի հպա­տա­կու­թյու­նը Դա­նի­ա­յին:
1895 - Օսկար Ուայլդը տանուլ տվեց դատական գործը, որ հարուցել էր մարկիզ Քուինսբերու դեմ՝ իրեն վարկաբեկելու համար։

• Կուինսբերին Ուայլդին մեղադրել էր հոմոսեքսուալիզմի մեջ։

1792 - Ջորջ Վաշինգտոնն առաջին անգամ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ կիրառեց վետոյի իր իրավունքը:
1722 - Հոլանդացի բնախույզ Յաքոբ Ռոգևեենը հայտնաբերում է Զատկի կղզին։
1242 - Ալեքսանդր Նևսկու գլխավորությամբ նովգորոդցիներն ու վլադիմիրցիները կռվում են տևտոնական օրդենի բանակի դեմ։
1081 - Ալեքսիոս Ա Կոմնենոսը թագադրվում է որպես Բյուզանդիայի կայսր՝ սկիզբ դնելով Կոմնենոսների դինաստիային։
Ն.Ք. 56 - Հուլիոս Կեսարը, Մարկոս Կրասոսը և Գնեոս Պոմպեոսը կազմեցին առաջին Հռոմեական եռապետությունը:

---

ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1988 - Գևորգ Ղազարյան, հայ ֆուտբոլիստ
1984 - Արամ MP3, հայ հեղինակ, կատարող, շոումեն, երգիչ
1976 - Ֆեռնանդո Մորիենտես, իսպանացի ֆուտբոլիստ
1975 - Ջուսի Ջեյ, ռեփեր, երաժշտական պրոդյուսեր, երգահան
1973 - Ֆարել Ուիլյամս, ամերիկացի երգիչ-երգահան, ռեփեր, երաժշտական պրոդյուսեր, երաժիշտ և նորաձևության դիզայներ 
1964 - Լևոն Ջուլֆալակյան, ըմբիշ, օլիմպիական չեմպիոն 
1956 - Լեոնիդ Ֆեդուն, ռուս միլիարդատեր
1950 - Ագնեթա Ֆելթսքոգ, շվեդ երգչուհի, ABBA խմբի անդամ 
1924 - Վարազդատ Բագրևանցի (Հակոբյան), հայ բանաստեղծ, առակագիր, մանկավարժ
1917 - Գեորգի Վիցին, ռուս կինո­դերասան
1916 - Գրեգորի Պեկ, ամերիկացի դերասան 

• «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր է «Լավագույն դերասան» անվանակարգում։ Կինոարվեստի ամերիկյան ակադեմիայի «Կինոյի մեծագույն աստղերի 100-յակում» 12-րդ հորիզոնականում է։

1913 - Ազատ Շերենց, հայ դերասան 

• Շերենցի մասնակցությամբ հայտնի ու սիրված ֆիլմերն են «Տղամարդիկ», «Մենք ենք, մեր սարերը», «Խաթաբալան», «Խնձորի այգին», «Հայրիկ» և այլն։

1910 - Օրոնցո Պուլյեզե, իտալացի նախկին ֆուտբոլիստ և մարզիչ
1908 - Հեր­բերտ ֆոն Կա­րա­յան, ավստրիացի դի­րի­ժոր
1908 - Բեթ Դեյվիս (Bette Davis), ամերիկացի դերասանուհի,  Հին Հոլիվուդի աստղ (մ. 1989)

• 11 անգամ ներկայացվել է Օսկարի (ստացել է 2-ը)։ Ամերիկյան կինոինստիտուտի Հոլիվուդի պատմության մեծագույն դերասանուհիների ցանկում 2-րդ տեղում է։

1900 - Սփենսեր Թրեյսի (Spencer Tracy), ամերիկացի դերասան, «Օսկար» մրցանակի կրկնակի դափնեկիր (մ. 1967)

• Կինոյի պատմության մեջ երկու դերասաններից մեկն է, ով 2 տարի անընդմեջ արժանացել է «Օսկարի»։ Կինոարվեստի ամերիկյան ակադեմիան Սփենսեր Թրեյսիին «Կինոյի մեծագույն աստղերի 100-յակում» արժանացրել է 9-րդ հորիզոնականին։

1840 - Ղազարոս Աղայան, հայ նշանավոր մանկավարժ, գրող, հրապարակախոս
1820 - Ֆելիքս Նադար, ֆոտոժուռնալիստիկայի հիմնադիրը
1732 - Ժան Օնորե Ֆրագոնար (Jean-Honoré Fragonard), ֆրանսիացի նկարիչ (մ. 1806)
1588 - Թոմաս Հոբս (Thomas Hobbes), անգլիացի փիլիսոփա (մ. 1679)