Թելման Պետրոսյան. «Լևոն Տեր-Պետրոսյանը՝ պետական մտածողության չափանիշ»
Վերջերս հանդիպեցի մի նոր տեսահոլովակի, և դա ինձ կրկին ստիպեց անդրադառնալ այս թեմային (հղումը՝ մեկնաբանություններում)
Լևոն Տեր-Պետրոսյանին տարիներ շարունակ փորձել են ներկայացնել որպես պարտվող, զիջող, անգամ՝ դավաճան։ Սակայն պատմական իրականությունը բոլորովին այլ է։ Նրա դեմ հնչած մեղադրանքների մեծ մասը ոչ թե փաստերի վրա են հիմնված, այլ՝ քաղաքական վախերի, կարճատեսության և պատասխանատվությունից խուսափելու փորձի վրա։
Տեր-Պետրոսյանը այն եզակի առաջնորդներից է, ով Հայաստանի անկախ պետականությունը դիտարկում է ոչ թե որպես պահի էմոցիոնալ հաղթանակ, այլ որպես երկարաժամկետ, բարդ և ծանր կառույց, որի պահպանումը պահանջում է սառնասիրտ հաշվարկ, ռազմավարական խորություն և քաղաքական խիզախություն։ Նրա քաղաքական մտածողությունը դուրս է պահի պոպուլիզմից և բարձր էր ամբոխավարությունից։ Նա առաջնորդ չէ, որը ժողովրդին ասում է այն, ինչ հաճելի է լսել, այլ այն, ինչ անհրաժեշտ է հասկանալ։
Նրան մեղադրում էին «փուլային լուծման» գաղափարի համար՝ չհասկանալով կամ չցանկանալով հասկանալ, որ այդ մոտեցումը ծնվել էր ոչ թե զիջման կամ թուլության զգացումից, այլ պետական շահի սառը հաշվարկից։ Տեր-Պետրոսյանը պարզ տեսնում էր, որ պատերազմից նոր դուրս եկած, շրջափակման մեջ գտնվող, տնտեսական ու ժողովրդագրական ծանր վիճակում գտնվող պետությունը չի կարող անվերջ ապրել ռազմական լարվածության պայմաններում՝ առանց սեփական ապագան վտանգելու։ Նա փորձում էր կանխել այն, ինչի մասին տարիներ անց խոսեցին բոլորը՝ մարդկային կորուստները, տարածքային աղետը, պետականության թուլացումը։
Նրա մեծագույն «մեղքը» այն էր, որ ժամանակից շուտ էր ասում ճշմարտությունը։ Իսկ ճշմարտությունը քաղաքականության մեջ հաճախ անընդունելի է, քանի որ այն խանգարում է կեղծ հերոսությունների կառուցմանը։ Տեր-Պետրոսյանը հրաժարվեց կարճաժամկետ փառքից՝ հանուն երկարաժամկետ կայունության։ Նա չփորձեց հասարակությանը խաբել հեշտ խոստումներով, չսնեց ազգայնական պատրանքներով, այլ փորձեց կառուցել պատասխանատու պետություն։
Նրա կերպարը ուժեղ է ոչ թե ճոռոմ խոսքերով, այլ մտքի խորությամբ։ Նա այն քիչ առաջնորդներից է, ով համարձակվեց հակադրվել հանրային հոսանքին՝ հանուն պետության ապագայի։ Ժամանակը ցույց տվեց, որ նրա զգուշացումները դատարկ խոսքեր չէին։ Պատմությունը դաժան է, բայց արդար՝ այն վաղ թե ուշ իր անունները ճիշտ տեղում է դնում։
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը մնաց որպես պետական մտածողության չափանիշ։ Ոչ իդեալական, բայց անկեղծ։ Ոչ պոպուլիստ, բայց պատասխանատու։ Եվ ամենակարևորը՝ առաջնորդ, ով պետությունը դիտարկում է ոչ թե որպես հարթակ իշխանություն պահելու, այլ որպես արժեք, որը պետք է պահպանել նույնիսկ սեփական քաղաքական կարիերայի գնով։
Թելման Պետրոսյան
Տեսանյութերը՝ այստեղ: