Վանո Սիրադեղյան. Մենակը (տեսանյութ)

 Այսօր պետական գործիչ, ականավոր գրող, Ղարաբաղ կոմիտեի անդամ, Հայոց Համազգային Շարժման հիմնադիր անդամ, Հայ Ազգային Կոնգրեսի վարչության անդամ Վանո Սիրադեղյանի ծննդյան օրն է:

Վանո Սիրադեղյաը մահացել է 2021 թվականի հոկտեմբերի 15-ին:

Ներկայացնում ենք  հատվածներ նրա խոհերից.

«…Հայը պատմական հայրենիքը գերադասում է իրական հայրենիքից:

Գերադասում է, քանզի պատմական հայրենիքը խնամք չի պահանջում:

Այդ հայրենիքը տուրք չի պահանջում, քրտինք չի պահանջում, պաշտպանության կարիք չունի:

Եվ այդ հայրենիքի հմայքն այն է, որ այնտեղ ապրելը պարտադիր չէ:

Եվ հարյուրամյակներ շանունակ մենք մեր հայրենիքը մաս-մաս դարձնում ենք պատմական հայրենիք ու կապվում նրան հավաքական, չպարտավորեցնող, սրտագին սիրով:

Հայը հավաքական գոյությունից վեր է դասում հավաքական սերը առ ոչինչ:

Հարյուրամյակներ շարունակ մաս-մաս մեր հայրենիքը դարձնելով պատմական, մաս-մաս ուժեղացնում ենք մեր հարևաններին, ուժեղացնելով` հռչակում թշնամի, նեղվում ենք թշնամու հարևանությունից, անիծում ենք մեր իրական հայրենիքի փոքրությունը և երազում մի հզոր, մի խաչակրաց բանակ, որ դարձյալ կգա ու կանցնի մեր պատմական հայրենիքի, մեր հարևանների վրայով ու այս անգամ, գուցե, հավերժորեն մնա»:

«...Հնարավոր է անգամ, որ երբ մահը մոտ լինի, ապրելու սովորույթը թույլ չի տալու կռահել այդ մասին: Ամեն անգամ խոհանոցի պատուհանից դուրս նայելը խիզախություն էր: Իսկ դուրսը անշարժ արմավենին էր՝ հարեվանի բակում, եվ իր տան պարսպի կուրացուցիչ ճերմակ պատը: Այս ճերմակությունը ինչի՞ համար է: Արեվից երկնքին նայել չի լինում, ծովը կուրացնում է առավել անգութ, ցամաքային այս համատարած ճերմակը մի՞թե նրա համար է, որ տառապանքը կատարյալ լինի: Ծովի մոտիկությունը ոչնչով չէր զգացվում: Հարավային ծովը անապատի շարունակությունն է հեղուկ վիճակում: Դեռ պիտի շնորհակալ լինել ծովին, որ չի խաշում ձկներին ու շպրտում ափ:

... Անապատի անողորմ աստված, դու հո լավ գիտես, որ այստեղ պիտի ծնվեր Փրկչի առասպելը: Այստեղ պիտի ծլեր Դրախտի հույսը, որովհետեվ կլոր տարին ցերեկը դժոխք է, եվ մութը, որ սառը գույնի էր լինելու, տաք է դժոխքի կպրեկարասի նման, եվ օդի շարժումը ոչ թե քամի է, այլ կրակի բոցերի պես լիզում է մարդուս մարմինը: Այստեղ չէր կարող հավատը մոլեռանդ չլինել, որովհետեվ երկրային դժոխքից փրկվելու այլ միջոց չկա՝ մոլեգնորեն փրկություն հայցելուց եվ փրկությանը մոլեռանդորեն հավատալուց բացի: Եւ չէր կարող փրկիչը մարդու տեսքով չլինել, քանի որ ավազուտներում եվ ապառաժների մեջ օգտակար ու ապավեն բան չկա, որը տոտեմի դեր ստանձնելու պիտանի լիներ: Ուղտին չի կարելի ուտել, հեծնել եվ հավատալ միաժամանակ:

Եւ պաշտամունքի առարկան մնում էր էլի մարդակերպը, որը, սակայն, ծնված պիտի լիներ մեզ նման անօգնական: Եւ չիմանար ճանապարհը այն մյուս, իսկական կյանքի: Իսկական, որովհետեվ այս մեկը կարծես թե չստացվեց: Չստացվեց, որովհետեվ չգոյության հակառակը չի կարող տառապանքը լինել: Ոչ ոք իր կամքով չի եկել այս աշխարհ անգոյությունից, եվ ուրեմն կյանքը չի կարող պատիժ լինել, որովհետեվ պատիժ չի հասնում անմեղին: Ոչ ոք իր կամքով չի եկել, հետեվաբար, նրա համար չի եկել, որ գնալը լինի ցավագնորեն գիտակցելի: Վերջին հաշվով, կյանքը այնպիսի գին է, որի դիմաց բնությունը չէր կարող հատուցել նենգությամբ: Անցումը դեպի անէություն, ամենաքիչը, պիտի լինի չգիտակցված, ինչպես չի գիտակցվել ծնունդը: Հակառակը կլիներ անտրամաբանական: Հյուլե առ հյուլե տրամաբանված տիեզերական գոյության այս ընթացքի մեջ անտրամաբանական այդ պահը չի կարող լինել: Գոյության վերջի գիտակցում չի կարող լինել, որովհետեվ չի կարող լինել վերջին պահի գիտակցումը: Վերջին պահի գիտակցումը բացառվում է, որովհետեվ դրան պիտի նախորդի նախավերջին պահի զգացողությունը:

Բայց ամբողջ հարցն այն է, որ հենց այդ պահի ընկալումն է անհնար, որովհետեվ ոչ ոք մինչեվ վերջ չի հավատալու վերջին պահի անխուսափելիությանը: «Պիտի որ չհավատա»,-ցածրաձայն ասաց Մենակը: Այդ օրերից մի օրը նա քնից կտրուկ արթնացավ ու հասկացավ, որ նախորդ պահին սիրտը մի երկվայրկյան դադար էր առել: Եւ հասկացավ, որ այդպես է լինում: Դադարը, ժամանակավոր թե հավերժ, չեն զգում: Զգում են դադարից վերադառնալը: Ինչպես ուշաթափությունից ետ գալն են զգում եվ չեն զգում գնալը...»:

Վանո Սիրադեղյան